Inhoud Waardeiland 100 Jaar

Verscholen achter de Hoge Rijndijk en ‘bewaakt’ door de Watertoren, ligt het Waardeiland. Het wordt omsloten door Oude Rijn, Nieuwe Rijn en Rijn-Schiekanaal. Door het graven van dit kanaal werd het Waardeiland gescheiden van de Waard en heeft het Waardeiland zijn ontstaan te danken. Het kanaal is geopend op 15 mei 1919, nu net meer dan 100 jaar geleden. De titel van het boek is hiervan afgeleid: Waardeiland 100 Jaar.

Veel Leidenaren hebben een band met het eiland. Zij, familie of kennissen hebben gewerkt bij de Grofsmederij, in de Kettingfabriek, de gieterij of de constructiehal. Sommige inwoners hebben wellicht nog een schoorsteenmantel waarvan de baksteentjes geglazuurd zijn bij Glazuurfabriek Canton, onderdeel van Steen- en Kleiwarenfabriek Ouderzorg, die er tegenover lag in Leiderdorp. 

Niet iedereen zal weten dat Scheepswerf Gebroeders Boot begonnen is op het Waardeiland, waar ook een andere scheepswerf lag, namelijk Rijnstroom en dat later Houtbewerkingsbedrijf Zitman zich daar vestigde, op de plek waar nu de jachthaven ligt. De firma Gijzenij begon ook op het eiland, om later te vertrekken naar De Zijl. Veel minder mensen zullen zich Metaalgieterij Roessingh van Iterson en kunsthars verwerkend bedrijf Tilliard, dat onder andere badkuipen maakt en – heel bijzonder – maquettes van de Rotterdamse haven en de Deltawerken voor het Nederlands Paviljoen op de Wereldtentoonstelling in Montreal, Canada, in 1967. De leden uit de beginjaren van studentenroeivereniging Asopos zullen zich herinneren dat hun eerste botenloods op het Waardeiland was. 

Voorafgaande aan de vestiging van industrieën bestaat het gebied uit baggerstalen, woeste gronden en tuinderijen. Dankzij mondelinge informatie en fotoalbums van (klein)kinderen van tuinders, bevat het boek veel meer informatie over tuinderijen dan eerder voor mogelijk werd gehouden. Families tuinierden er generaties lang of hadden een eigen groentewinkel in de Leidse binnenstad, zoals Van Evert en Wetselaar. 

Dit is allemaal verdwenen toen het Waardeiland een woonbestemming kreeg. Een groot deel van het boek gaat over de politieke besluitvorming om het Waardeiland een woonbestemming te geven en over de plannen van projectontwikkelaar Nieman Holding om luxueuze woningen naar Amerikaanse snit te bouwen (1973). De parkachtige groenvoorzieningen kennen ongebruikelijke eigendomsconstructies tussen de eigenaren onderling en met de gemeente. Al snel krijgt het eiland het etiket ‘Goudkust’ opgeplakt. 

Maar het was niet alles goud dat blonk. De eerst gebouwde woningen vertonen gebreken, waardoor de tweede projectontwikkelaar zich gedwongen ziet buitengewone bouwgaranties af te geven. Tijdens het bebouwen van het oostelijk deel van het eiland door de WUPO zakt de woningmarkt in en blijven veel woningen onverkocht. Een prijsdaling van zo’n 40% doet de verkoop weer aantrekken. In een latere fase komt een derde projectontwikkelaar. Deze bouwt  Résidence Rijn-Staete (1999), waarmee het eiland is volgebouwd. Het is ook de laatste keer dat een bouwproject reuring veroorzaakt.

Een aantal aspecten van de eilandgeschiedenis wordt afzonderlijk uitgelicht, zoals het kraken van leegstaande woningen tijdens de bouw, de Domela Nieuwenhuisbrug en de groenvoorzieningen inclusief hun overdracht aan de gemeente Leiden.

De meest recente gebeurtenissen beslaan de periode na 2010; het Waardeiland is toe aan groot onderhoud. Het opnieuw asfalteren – of juist niet, het opknappen van de groenvoorziening en rooien van oude bomen – het brengt de gemoederen opnieuw in beweging. Dit geldt anno 2020 nog steeds voor de verkeersveiligheid op en rond het eiland.

Het boek eindigt met het verhaal van de twee oorspronkelijke bewonersverenigingen en waarom deze zijn samengegaan. Sindsdien behartigt Vereniging Waardeiland de belangen van zijn leden-bewoners naar derden, vooral naar de Gemeente Leiden. Jaarlijks zijn er activiteiten voor en door de leden, zoals een sloepentocht en een barbecue.

Historische en recente foto’s, kaarten en advertenties illustreren de tekst. Dit boek van 160 pagina’s ontsluit een schat een informatie met unieke verhalen.

De initiatiefnemer van het boek is Roy Soeters (voorzitter Vereniging Waardeiland), het boek is geschreven door Frans van Wel (bewoner). Nooit eerder is zoveel uiteenlopende informatie over het Waardeiland samengebracht in één publicatie.

De bijdragen van onze sponsoren en donateurs hebben het uitgeven van deze unieke uitgave over het Waardeiland gedurende de afgelopen 100 jaar en verder terug, mogelijk gemaakt. 

Mocht u meer willen weten over het boek, neem contact op via ons contactformulier.

Het boek kunt u aanschaffen via dit formulier.

Wij danken de volgende sponsoren en donateurs die het publiceren van dit boek mede mogelijk hebben gemaakt.